• Een reisbedrijf dat erop wijst dat vliegen vervuilend is en een winkelketen die af wil van wegwerpverpakkingen.
  • Als je als leider geen duidelijke keuzes maakt, kan dat de toekomst van een bedrijf uiteindelijk in gevaar brengen.
  • Strategisch adviseur Diederik Heinink betoogt dat digitalisering, snelle innovatie en duurzaamheid juist nu vragen om leiders die ook ‘nee’ durven te zeggen.

ANALYSE – De baas van Sunweb zegt dat vliegen vervuilend is. De nieuwe CEO van HEMA die afstand neemt van de wegwerpmaatschappij. Maar ook nieuwe duurzame bedrijven, zoals Pieter Pot of Lightyear, die razendsnel opkomen.

Er voltrekt zich een revolutie. Het landschap van bedrijven is snel aan het veranderen. Althans, er ontstaat een duidelijke voorhoede. En het gat met de rest wordt groter. Die voorhoede weet dat snelle aanpassing op het gebied van duurzaamheid en technologische innovatie de enige kans is om gezond te overleven.

Dit zijn de periodes waar het kaf zich van het koren scheidt. Door leiderschap. Hierbij komt het vooral aan op durven ‘nee’ zeggen en keuzes maken.

Maar je moet natuurlijk eerst zien wat er aan het veranderen is. Het korte antwoord luidt: het bewustzijn en gedrag van mensen verandert. Of het – zoals bij duurzaamheid - nou over vliegen, voeding of verpakkingen gaat. En bedrijven moeten mee. Of liefst voorop lopen.

Na het ‘zien’, wordt het pas echt spannend. Dan begint het nee zeggen en keuzes maken.

Een goed leider weet namelijk dat geen actie nemen op onomkeerbare trends betekent dat je achterop raakt en mogelijk tot extinctie wordt veroordeeld. Een visie zonder actie blijft een mooi vergezicht, terwijl de realiteit steeds dichterbij komt.

Sterker nog, continu aanpassen is een natuurwet. Overleven is aanpassen. Hoe langer je aanpassing uitstelt, hoe groter de kans dat je te voorkomen schade oploopt. Zeker bij ontwikkelingen die heel snel gaat, zoals digitalisering. Zie Blackberry, Nokia, Kodak. Of denk aan de snelle opkomst van een virus. Vergezichten komen soms heel snel dichterbij.

En volgens mij zitten we met duurzaamheid en digitalisering nu weer in zo’n versnelling. De vergezichten komen razendsnel dichterbij. Ook door de coronapandemie.

Nee zeggen en een nieuwe richting kiezen

Nee zeggen en soms pijnlijke keuzes maken, horen er dan bij. Juist nu kunnen leiders die niet bang zijn voor weerstand het verschil maken. Geen flight of freeze, maar fight.

Bijvoorbeeld als reisbedrijf minder gaan vliegen, als retailer je productaanbod op de schop gooien of de fabriek die wat anders moet gaan maken en 2.000 mensen moet ontslaan.

In situaties waar snelle aanpassing nodig is, zijn polderen en verbinding zoeken niet altijd effectieve mechanismen. Natuurlijk heb je draagvlak nodig, maar op het moment dat er harde keuzes gemaakt moeten worden, ben je nooit bij iedereen populair.

In de pandemie heeft Nederland hier mee geworsteld. Veel bedrijven die een snelle transformatie moeten ondergaan, hebben hier moeite mee.

Als je goed kijkt, kun je hier ook privé belangrijke lessen uit trekken. De parallellen zijn groot. Vooruitkijken, moeilijke keuzes maken en doen. En vooral volhouden. Bijvoorbeeld als je aan je fitheid wilt werken. Of aan je carrière. Of relatie.

Kijk goed om je heen en leer van de Sunwebs, HEMA’s en Lightyears van deze wereld. Of misschien gewoon van je moeder of beste vriend. Goede raad is soms heel dichtbij!

Diederik Heinink is oprichter van East en adviseert bedrijven en leiders over hun positionering en bedrijfsstrategie. De afgelopen jaren was hij veel actief in de finance en techsector. Hij werkte onder andere voor ING, Randstad en veel internationale scale-ups en mid-corporates.